Altyapı Hasarlarının Önüne Geçilmesinde Akıllı Top ve İletken ikaz Bandı Kullanımı

Kazı çalışmalarına başlamadan önce, yeraltında daha önce imalatı yapılmış olan altyapının tespit edilmesi gereklidir. Genellikle içme suyu – kanalizasyon hatları, doğalgaz boruları, enerji-telekom amaçlı çekilmiş bakır/fiber optik  kablolar ve bunlara ait menholler(bacalar) vb. varlıklardan oluşan altyapı, kablo kaçınma cihazı (cable avoidance tool – CAT yada cable locator) veya yeraltı radarı(ground penetrating radar-GPR)  gibi çeşitli teknolojiler kullanılarak tespit edilebilir. Özellikle elektrik iletkenliği olmayan maddelerden imal edilen altyapıların inşası ve tesisi esnasında akıllı top ve iletken ikaz bantlarının kullanılması, yeraltı hatlarının ve menhollerinin bu tip cihazlarla tespitini maliyet/etkin biçimde kolaylaştırmaktadır. Böylece oldukça düşük bir yatırım maliyetiyle olası kesinti ve hasarların önüne geçilebilmekte, bakım-onarım gibi  operasyonel faaliyetler daha etkin ve hızlı yürütülebilmektedir. 

Metropolitan Bölgelerde Kazı Çalışmaları Yoğun Altyapı Nedeniyle Daha Titizlikle Yürütülmesi Gerekir

Akıllı top, akıllı disk  ve iletken ikaz bandının kullanım avantajlarından bahsetmeden önce kısaca tespit teknolojilerini kısaca gözden geçirelim:

Kablo Kaçınma Cihazı(CAT) ve Yeraltı Radarı Nedir?

·         Kablo Kaçınma Cihazı – CAT :  Elektromanyetik alan içindeki değişimleri tespit etme prensibini temel alan ve  bir çeşit metal dedektörü olan kablo kaçınma cihazları genel olarak aktif veya pasif tespit metodunu kullanırlar. Aktif metot, elektrik akımı geçirilerek iletken cisimlerin ( bakır kablolar, metal borular, iletken ikaz bantları vb.) tespitini, pasif metot ise doğası gereği elektrik iletkenliğine sahip olan cisimlerin  tespitini sağlar. Özetle bu iki metodu birbiriyle karşılaştıracak olursak aktif metot pasif metoda göre daha yüksek hassasiyette sonuçlar verir. Ülkemizdeki uygulamalarda en sık kullanılan CAT marka ve modelleri ‘Radiodetection’ markasının RD 8000 tipi cihazlarıdır. Kablo kaçınma cihazı yani CAT ile tespit çalışmalarının en önemli avantajı, kullanımı yeraltı radarına göre daha kolay, pratik ve hızlıdır. Öte yandan CAT’ın en büyük dezavantajı ise elektrik iletkenliği olmayan maddelerden imal edilen yeraltı güzergahları bu tip cihazlarla tespit edilemez.

Mevcut Altyapının Kablo Göstericiyle Tespiti
By Macs4life – https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15634985

·         Yeraltı Radarı – GPR: Yeraltı radarı, yeraltının sığ tabakalarının (ilk 0-40 metre) araştırılmasında kullanılan jeofizik bilimi tabanlı bir ölçüm cihazıdır. Özetle yöntem, yatay doğrultuda elektrik alan vektörü oluşturan bir verici anten aracılığı ile yer içine gönderilen çok yüksek frekanslı radyo dalgalarının ara yüzeylerden yansımasının gözlemlenmesi ilkesine dayanmaktadır. Benzer şekilde uygulamada en sık rastlanan marka ve modeller Radiodetection markasının RD serisinin RD 1500 ve RD1100 tipi cihazlardır. Yeraltı radarlarının en önemli avantajları yer altındaki yapıya dair çok detaylı sonuçlar vermesi ve iletken olmayan maddelerin de tespit edilmesini sağlamaktadır. Lakin, GPR teknolojisinin en büyük dezavantajları, tespit çalışmaları kablo kaçınma cihazına göre daha uzun süren sürer ve yeraltı radarları CAT’lere göre genelde daha pahalıdır.

Akıllı Top ve İletken İkaz Bandı Nedir ve Kullanılmasının Avantajları Nelerdir:

Tranşe kazarak altyapı imalatı yapan kurum ve firmaların, çeşitli nedenlerle gerektiğinde hatlarını hassas olarak tespit edilmesi gerekmektedir. Gerek TCK, Büyükşehir Belediyeleri, enerji dağıtım firmaları, internet servis sağlayıcıları vb. altyapı inşa eden kurum ve firmalar, gerekse bakım-onarım çalışmalarında güzergah ve menhollerin tespiti büyük önem taşımaktadır. Her ne kadar CORS, Total Station vb. konum belirleme teknolojileriyle altyapının coğrafi koordinatları iş bitimi(as-built) projelerinde sayısal veri olarak saklansa da uygulamada bu koordinatlarla tespit çok hassas ve pratik olarak yapılamayabilir. Örneğin, herhangi bir elektrik yada fiber kesintisi durumunda en kısa sürede arızaya müdahale edilebilmesi için güzergahın acilen tespiti gerekli. Güzergahın koordinatları akıllı telefonlarla (+/- 3 metre)  hassas olarak tespit edilememektedir. Bu durumda sahaya ayrıca harita ölçüm ekibinin de gelmesi gerekmektedir. Bu hem arızaya müdahale süresini uzatmakta, hem de gereken personel ve kullanılan teknoloji sayısını artırdığı için bakım-onarım maliyetlerinde artışına neden olmaktadır. Bu nedenle yukarıda da değindiğimiz gibi CAT tipi cihazlarla yeraltındaki güzergahın konumu çok daha pratik, hızlı ve yeterli hassasiyette bulunabilmektedir.

Fakat CAT’le tespit çalışmasının, yine yukarıda değindiğimiz gibi en büyük dezavantajı ancak iletken güzergah materyallerini tespit edebilmesidir. Bu nedenle imalatı yapılan güzergahta kullanılan boru, kablo vb. malzemelerin ya iletken maddelerden imal edilmesi yada akıllı top(tellball marker), akıllı disk ve/veya iletken ikaz bandıyla dedektör için görünür kılınması gereklidir. Tranşe kapatılırken güzergah üstüne serilen iletken ikaz bantları, tespit ihtiyacı duyulduğunda akım verilerek aktif metodla kolayca tespit edilebilir. Bunun yanı sıra menhollere konulan akıllı toplar ve akıllı diskler, menhol üstü hafriyat/asfalt gibi engelle kapansa bile oluşturdukları küresel RF alanıyla pasif metodla kolaylıkla tespit imkanı tanımaktadır.

Tespit Çalışması Sonucu Zeminin İşaretlenmesi
By Knulclunk at English Wikipedia -https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2148267

E-ID Teknoloji olarak kendi tasarımımız ve üretimimiz olan akıllı top, akıllı disk ve iletken ikaz bantlarının, elektrik iletkenliği olmayan maddelerden imal edilen altyapı imalatlarında kullanılması, altyapı yatırım maliyetinin yanında oldukça düşük maliyetlerle güzergahın tespitini kolaylaştırmaktadır. Özellikle elektrik iletkenliği olmayan fiber optik kabloların ve LDPE, MDPE, HDPE vb. gibi malzemelerden yapılmış  boruların kullanıldığı telekomünikasyon, doğalgaz ve içmesuyu-atıksu hatlarının güvenliği için son derece elverişlidir. Böylece gerek diğer kurumların neden olduğu kesintileri büyük ölçüde azaltacak ve bakım-onarım maliyetlerini de düşürecektir.

İletken ikaz bantlarımız, etrafı plastikle kaplı akım iletkenliğini sağlayan alüminyum şeritlerden oluşmaktadır. Plasitik baskı kurum yada firmanın talebi doğrultusunda renk ve baskıyla üretilebilmektedir.

Akıllı top ve disk ailemiz, pasif bir alet olup, temelde bir bobininden ve koruyucu kabuktan oluşmaktadır. Talebe göre istenilen renk ve frekans aralığında çalışacak şekilde üretilmektedir.

www.e-idtech.com

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir